Chắc rằng đâu đó đôi lần chúng ta vẫn nghe được mấy câu nói đại loại như:"Đàn ông thì có khả năng về toán học hơn phụ nữ" hay "Bà ấy có gì giỏi mà làm sếp, cũng chỉ là phụ nữ mà thôi". À thế thì đúng rồi, đó chính là định kiến. Tôi và bạn mỗi ngày đang sống trong một xã hội mà định kiến quyết định nhiều thứ, chúng ta phán xét, đánh giá và quy chụp nhau dưới góc nhìn vô cùng hạn hẹp của cá nhân.
Bạn cho rằng định kiến là sự thật hay giả dối, nó là những lời nhận xét đúng đắn hay nổi lo âu vô hình trung. Một cuộc khảo sát sẽ cho bạn thấy điều ngược lại. Ví dụ, phụ nữ thường bị định kiến là kém cỏi hơn nam giới về toán học. Để kiểm tra độ chính xác của định kiến này, các nhà khoa học chia phụ nữ ra làm hai nhóm. Trước khi bắt đầu bài kiểm tra, một nhóm được nhắc nhở rằng phụ nữ nói chung là kém nam giới, còn nhóm kia được thông báo là thực ra đàn ông và phụ nữ giỏi toán như nhau. Kết quả sau đó hệt như nội dung của lời nhắc nhở: Nhóm thứ nhất thua, và nhóm thứ hai có điểm số ngang hàng nam giới.
Tâm lý học thường giải thích hiện tượng này bằng sự tác động của thiếu tự tin. Thay vì việc sử dụng toàn bộ năng lượng vào công việc, một phần quý báu của năng lượng đó bị cắt ra để giải quyết những nỗi lo âu, sự đe doạ, cảm giác bị coi thường nhen nhóm trong đầu. Khi vấn đề này xảy ra bạn sẽ tự đặt câu hỏi liệu có đúng như mọi người nói và thế là mọi thứ bắt đầu đi theo một lối mòn sắp đặt sẵn.
Nghe có vẻ rất kì lạ, nhưng trên thực tế khi bạn nghĩ rằng mình không thể làm việc gì đó thì chắc chắn bạn sẽ không còn cố gắng nhiều cho nó nữa và rồi đôi lúc vài người đổ lỗi cho định mệnh. Ngày nay định kiến thật sự tràn ngập khắp nơi, từ ánh mắt thái độ cử chỉ chưa kể đến lời nói cũng đã có thể tác động đến một con người. Vậy làm sao để vượt qua nỗi sợ hãi đó, và đâu là giải pháp tốt nhất cho mọi vấn đề?
Bạn không thể ngăn cản định kiến cũng như ngăn không cho người khác suy nghĩ nhưng bạn có thể quyết định thái độ của mình, cách bạn đối mặt với sự việc sẽ giúp bạn vượt qua nó. Thay vì nghĩ rằng định kiến là điều gì đó đáng sợ hãy biến nó thành nguồn động lực vô hạn giúp bạn vượt qua khó khăn thử thách. Hãy nhớ vàng được tôi luyện trong lửa còn kim cương hình thành dưới áp lực.
Người ta nói thế nào không quan trọng, quan trọng là bạn đã cô gắng thực hiện nó ra sao, ai nói điều đó là không thể thì bạn càng phải chứng minh rằng bạn có thể. Định kiến cũng như con dao hai lưỡi nếu bạn bị tận dụng nó, dù là sự thật hay giả dối thì bất kể bạn nghĩ hướng nào nó cũng sẽ làm tấm gương phản chiếu rõ nhất con người bạn mà thôi. Vậy còn bạn muốn trở thành nạn nhân của những định kiến hay là một nhân chứng chứng minh định kiến đó là sai?
Định kiến thì thời đại nào cũng có, nó muôn hình vạn trạng và đòi hỏi bạn phải có tâm lý thật vững vàng, không ngại đi ngược với những quan điểm đó. Bạn có dám đi ngược dòng, vượt định kiến để khẳng định bản thân?
